نکاتی در زمینه اضطراب جدایی
اضطراب جدایی در کودکان چیست؟
اضطراب جدایی در کودکان اولین اضطرابی است که هر کودکی آن را تجربه می کند. اضطراب جدایی در کودکان معمولاً از سن هشت تا دوازده ماهگی شروع و تا پانزده یاهجده ماهگی به اوج خود می رسد و بعد از آن کاهش می یابد. کودکان پیش‌دبستانی درجاتی از اضطراب را در زمان جدایی از نزدیکان نشان می دهند که اگر این ناراحتی درعرض سه یا چهار دقیقه پس از رفتن مراقب (مادر) کاهش یافته و متوقف شود، طبیعی است در غیر این صورت نیاز به پی گیری و درمان دارد.
برخی علایم و نشانه های مهم:
- ناراحتی شدید و مداوم در زمان جدایی از مادر یا خانه
- نگرانی شدید و مداوم در مورد از دست دادن یا آسیب دیدگی احتمالی پدر و مادر
- نگرانی شدید و مداوم در مورد اینکه یک رویداد ناگوار باعث جدایی او از والدینش خواهد شد (مانند گم شدن یا دزدیده شدن)
- اکراه یا خودداری مداوم از رفتن به مدرسه یا مهد کودک یا جاهای دیگر به دلیل ترس از جدایی
- ترس شدید و مداوم یا اکراه از تنها ماندن در خانه یا جاهای دیگر بدون حضور والدین یا افراد بزرگ تر
- بی اعتنایی نسبت به والدین در هنگام بازگشت آن ها
- شروع به گریه کردن یا اظهار نارضایتی از غیبت والدین در هنگام برگشتن پدر و مادر
- اکراه یا خودداری مداوم از خوابیدن بدون حضور والدین و یا خوابیدن در مکانی غیر از خانه خود
- کابوس های مکرر درباره موضوع جدایی
- بیدار شدن در طول شب و رفتن به اتاق والدین یا خواهر و برادر
- شکایات مکرر از نشانه های ناراحتی بدنی (مانند: سردرد، دل درد، تهوع یا استفراغ) هنگام جدایی از پدر و مادر
اگر از موارد فوق حداقل سه مورد در کودک شما به مدت حداقل سه هفته دیده شده است، لازم است که برای کمک به رفع این اضطراب در کودکتان به او کمک کنید.
نکته ی مهم
لازم به ذکر است که اضطراب جدایی در کودکان به مرور و به خودی خود از بین نخواهد رفت. فقط نشانه های آن در افراد در سنین مختلف متفاوت است. در صورت عدم درمان امکان بروز مشکلات تحصیلی، اجتماعی، ارتباطی و همچنین احساس افسردگی شدید در بزرگسالی افراد دارای اضطراب جدایی قابل پیش بینی است.
بارها با کودکانی مواجه شده اید که روزهای نخستین شروع سال تحصیلی از ورود به فضای مهد و مدرسه امتناع کرده، با فریاد و التماس ازوالد خود می خواهند که آن ها را ترک نکنند و والدین سرگردان و بی قراری که ناچارند مدت زمان زیادی در کنار فرزند خود در فضای مهد یا مدرسه بمانند.
ممکن است زمان و انرژی زیادی صرف آرام کردن این کودکان شود، امکان دارد کودکان دیگر از آن ها الگو بگیرند یا والدین در قبال اصرار و بی قراری فرزند خود کوتاه آمده، آن ها را به منزل باز گردانند.
در بهترین حالت پس از روزها تلاش و کشمکش بین کودک و والدین، کودک به ناچار تسلیم می شود و می ماند اما باید این نکته را در نظر داشت که امتناع کودک از جدایی و بی قراری اش نشانه ای از مشکل یا مشکلاتی است که عمده ترین آن اضطراب جدایی می باشد.
حالات کودکی که مشکل او از بنا حل نشده
کودک تسلیم شده در صورتی که علت زیر بنایی مشکل در او شناسایی و حل نشود ممکن است مسئله خود را به شکل های گوناگون نشان دهد؛
عدم وجود تمرکز و توجه در کلاس
عدم همکاری لازم با مربی و معلم
عدم توانایی در برقراری ارتباط با همسالان
غیبت های مکرر
بی قراری و جنب و جوش در کلاس
عدم سازگاری با همسالان
ابراز بی علاقگی و خستگی نسبت به فعالیت ها
و…
این موارد بخشی از مشکلاتی است که ممکن است مسؤولین و مربیان مدرسه و مهد در ارتباط با کودک با آن مواجه شوند.
گاهی نیز مشکلات کودک تسلیم شده در محیط مدرسه و مهد بروز نمی کند و تبعات آن بیشتر متوجه خود کودک و والدین است.
بنابراین لازم است که در جهت کمک به این دسته کودکان و والدین آن ها و همچنین ارائه خدمات آموزشی با فراغ بیشتر، کوشش های لازم در زمینه پیش گیری و درمان به عمل آید.
با امید به گام نهادن در جامعه ای هرچه سلامت تر
زهرا خلقی مشاور کودک